Geschreven door Sjors Nagtegaal
Laat ik je even terugnemen naar gistermiddag. Ik zat nietsvermoedend op de bank bij een jarige in de schoonfamilie. Rond etenstijd kreeg ik een melding van RTV Utrecht: “Utrecht wil uitbreiding milieuzone en verbod op scooters en houtstook.”
Ik klik meteen de app open en begin te lezen. De grond zakte even onder mijn voeten weg. De wereld stond even stil. “Het liefst verbiedt de gemeente vanaf 2030 alle benzine- en dieselauto’s, maar dat is juridisch niet mogelijk.” Dat laatste was misschien een kleine opluchting, maar dat iemand überhaupt het idee heeft dit te willen…
Het eerste waar ik aan dacht, was mijn schoonvader die naast me zat. Hij is schilder, met een dieselbusje. Zou hij volgens dit plan dan een elektrische bus moeten kopen? Misschien lukt dat hem op termijn, maar 2030 is slechts zes jaar weg. Ik ken niet veel ondernemers die zo snel die stap kunnen maken. Al die loodgieters, schilders, timmermannen – de ‘essentiëlen’, zoals ik ze noem. Waarom zouden zij in hemelsnaam nog in Utrecht blijven? Waarom zouden ze hier überhaupt nog werk aannemen? Deze vragen doen me pijn, want ik weet precies wat dit plan zal betekenen. Gisteren heb ik het maar niet aan mijn schoonfamilie laten zien, waarvan velen in zulke mooie beroepen werken.
Het is niet alleen dat ze misschien een elektrische bus moeten aanschaffen; de vraag is of er überhaupt genoeg stroom zal zijn om al die elektrische voertuigen op te laden. Het lijkt alsof dit stadsbestuur helemaal niet verwacht dat ‘gewone’ mensen straks nog een auto kunnen betalen. Misschien is dat ook wel de werkelijke agenda. Maar het komt erop neer dat de middenklasse, de eerdergenoemde essentiëlen, Utrecht definitief zullen verlaten. De Utrechters die overblijven, zullen het zonder schilder, loodgieter of timmerman moeten doen. Ik zie het al voor me: overlopende toiletten, loshangende verf en vervallen kozijnen. Misschien dat hipster-werklui met een bakfiets het werk overnemen, wie weet.
Ik denk ook aan de andere kleine ondernemers: de marktkooplui, de standplaatshouders, de zzp-nagelstylistes die bij klanten thuis komen. En ik denk aan mijn tante die op haar Tomos door de stad raast. Want ook scooters willen ze verbieden. Los van het feit dat sommige scooterrijders irritant kunnen zijn, is het voor velen een essentieel vervoermiddel. Een stukje vrijheid. Met het OV dat steeds slechter wordt, is dit voor hen de enige manier om zich door de stad te bewegen. Misschien kunnen sommigen een elektrische scooter betalen, maar een groot deel van Utrecht, het deel waarvoor dit linkse bestuur zegt op te komen, kan dat niet. Zij zullen in vervoersarmoede terechtkomen, aan huis gekluisterd, opgesloten in hun eigen wijk. Is dat de veelbeloofde 10-minutenstad?
En dan de houtstook. Recent is er nog een voorstel van de Partij voor de Dieren aangenomen om vuurkorven in tuinen te verbieden. Los van de longpatiënten die hierover klaagden, waren er niet veel mensen blij mee. Het stadsbestuur doet daar nu nog een schepje bovenop: houtstook moet helemaal verboden worden. Als je het zo zegt, klapperen je oren van verbazing. Hout verbranden – hoe lang doen we dat al als mensheid? Onze voorgangers, de Homo Erectus, deden dit al. Het is de bakermat van de menselijke samenleving. Zijn we nu zo ver gekomen dat het niet meer nodig is? Wethouder Eva Oosters denkt van wel.
Even over wethouder Oosters. Ik ken haar als een erudiete en pientere jonge vrouw. Toen ze nog raadslid was en ik commissielid, zweette ik soms peentjes als ze een interruptie deed. Altijd sterke argumenten, scherpe vragen en veel dossierkennis. Dat zag ik wel. Of ze dit plan nu met dezelfde instelling gaat verdedigen, moeten we nog zien. Ik denk niet dat zij dit bedacht heeft. Wie dan wel? We zullen het wellicht nooit echt weten. Wat ik wél weet, is dat de bedenkers van dit onzalige, vernietigende, Galactus-achtige plan een groot rupsje-nooit-genoeg-gehalte hebben. Het plan heet “Gezonde lucht voor iedereen.” Heel nobel, hoor ik je denken. Maar de realiteit is dat de lucht nog nooit zo schoon is geweest. In de jaren ’80, toen mijn ouders tieners waren, was de lucht echt vies. Nou, ik kan je vertellen: met mijn ouders gaat het, op wat randzaken na, hartstikke prima.
Voor veel mensen is houtstook ook een manier om te verwarmen. De gasprijs is hoog, en veel mensen hebben de centrale verwarming gewoon uitgezet om te besparen. Zo’n warmtepomphuis verwarmt vaak niet goed. Ik weet het, want ik woon in zo’n nul-op-de-meter-huis. Dat kreng wordt nooit echt warm; negen van de tien keer zit ik met trui en deken op de bank. Best knus, hoor, maar het voelt ook zo primitief.
Gaan we voor een kleine groep mensen het comfort en plezier van velen aan banden leggen? Soms is dat nodig, natuurlijk, maar dan moet er wel een goede balans zijn. En de alternatieven moeten er zijn. Wat dit stadsbestuur vaak doet, is iets verbieden zonder alternatieven te bieden. Net zoals ze de auto wegpesten.
Voor degene die tot hier heeft doorgelezen: ik kan je in ieder geval verzekeren dat ik, persoonlijk én als UtrechtNu!, alles zal doen om dit moloch van een plan van tafel te vegen. Die 40% die telkens niet komt stemmen, heeft de macht om dit in 2026 te corrigeren. Maak onze partij groot, en wij zullen de bezem door het stadskantoor halen. Utrecht wordt door de rest van Nederland gezien als Amsterdam 2.0, met ‘rare’ linkse mensen aan het roer. Maar ik ken Utrecht als een stad van Utrechters, met die “ao’s” en “oa’s”. In 2026 kunnen we Nederland laten zien wat voor een stad we écht zijn.
Goed, ik heb nauwelijks geslapen vannacht. Dankjewel, Eva. Ik ga maar weer naar bed.